Net Billing: Πώς λειτουργεί και ποια τα οφέλη του στην ελληνική πραγματικότητα

Net Billing: Πώς λειτουργεί και ποια τα οφέλη του στην ελληνική πραγματικότητα

Η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα δεν αφορά πλέον μόνο μεγάλες βιομηχανικές μονάδες. Κάθε σπίτι, μικρή επιχείρηση ή επαγγελματικός χώρος μπορεί σήμερα να παράγει το δικό του ρεύμα μέσω φωτοβολταϊκών (Φ/Β) και να μειώσει δραστικά το κόστος ηλεκτροδότησής του. Κεντρικό ρόλο σε αυτήν τη μετάβαση παίζει το σύστημα Net Billing, που αντικατέστησε από τις αρχές του 2024 το παλιό Net Metering. Στο παρόν εκτενές άρθρο θα αναλύσουμε:

  1. Τι ήταν το Net Metering και ποια η ανάγκη αλλαγής
  2. Ποιος είναι ο βασικός μηχανισμός του Net Billing
  3. Νομοθετικό πλαίσιο και ελληνική πραγματικότητα
  4. Πώς υπολογίζονται οι επιστροφές ενέργειας και η οικονομία κόστους
  5. Βασικά βήματα για εγκατάσταση και σύνδεση Φ/Β με Net Billing
  6. Σημαντικά οφέλη για το νοικοκυριό, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τη βιομηχανία
  7. Προϋποθέσεις, γραφειοκρατία και χρονοδιαγράμματα
  8. Χρήσιμες συμβουλές για μέγιστη απόδοση των Φ/Β
  9. Πώς η Arsia Energy υποστηρίζει την εγκατάσταση και την παρακολούθηση

1. Net Metering vs Net Billing: Συντομη Ιστορική Αναδρομή

1.1 Net Metering (προ του 2024)

Το Net Metering ήταν το βασικό σχήμα αυτοπαραγωγής στην Ελλάδα από το 2013 μέχρι τα τέλη του 2023. Με απλά λόγια, ο παραγωγός (ιδιώτης ή επιχείρηση) τοποθετούσε φωτοβολταϊκά πάνελ στην οροφή ή τους ακάλυπτους χώρους τους, και:

  • Όταν η ημερήσια παραγωγή ξεπερνούσε την κατανάλωση, η επιπλέον ενέργεια διοχετευόταν στο δίκτυο της ΔΕΔΔΗΕ.
  • Η πλεονάζουσα ενέργεια μετατρεπόταν αυτόματα σε “πιστώσεις” (kWh) που ο λογαριασμός του παραγωγού μπορούσε να χρησιμοποιήσει όποτε η παραγωγή δεν επαρκούσε (π.χ. νυχτερινές ώρες).

Το μεγάλο πλεονέκτημα ήταν ότι ο συμψηφισμός γινόταν «ενιαία» (1 προς 1 kWh), ανεξάρτητα από ώρα αιχμής ή ζώνη καταναλωτικής χρέωσης. Ωστόσο, παρουσιάστηκαν και προβλήματα:

  • Ανισοκατανομή κόστους και εσόδων: Η τιμή πώλησης της πλεονάζουσας ενέργειας ήταν ίση με την τιμή αγοράς (οικιακή ζώνη), π.χ. ~0,15 € ανά kWh. Αυτό σήμαινε ότι πολλές εταιρείες εκμεταλλεύονταν ευνοϊκούς όρους, ενώ οι περισσότεροι μικροί καταναλωτές έμεναν με λίγα οφέλη.
  • Ασταθής επιδότηση: Οι τιμές λιανικής κινούνταν διαρκώς, ενώ το κράτος όφειλε να καλύψει τη διαφορά όταν η τιμή αγοράς από τον καταναλωτή ήταν πάνω από ~0,15–0,16 € / kWh.
  • Υπερφόρτιση δικτύων: Σε κάποιες περιοχές το δίκτυο δεν είχε τη δυνατότητα να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες πλεονάζουσας ισχύος σε ώρες ισχυρού ηλιοστασίου.

Λόγω αυτών των λόγων, τον Σεπτέμβριο του 2023 ψηφίστηκε ο Ν. 5064/2023, που όρισε την κατάργηση του Net Metering και εισήγαγε το Net Billing από την 1η Ιανουαρίου 2024.

2. Τι είναι το Net Billing και πώς λειτουργεί

Το Net Billing είναι ένα σύστημα αποζημίωσης της πλεονάζουσας ενέργειας με βάση την τιμή χονδρικής (Οριακή Τιμή Συστήματος – ΟΤΣ ή Καθαρή Τιμή Παραγωγού), όχι με βάση την τιμή λιανικής που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής. Συνοπτικά:

  1. Παραγωγή–Κατανάλωση: Ο αυτοπαραγωγός χρησιμοποιεί άμεσα την παραγωγή των Φ/Β όταν ο ήλιος λάμπει (π.χ. μεσημεριανές ώρες).
  2. Πώληση πλεονάσματος: Αν παράγει περισσότερα από όσα καταναλώνει, το υπόλοιπο ρεύμα πωλείται στη χονδρική τιμή της αγοράς.
  3. Αγορά από το δίκτυο: Όταν η παραγωγή είναι μικρότερη από την κατανάλωση (π.χ. νύχτα ή χειμώνας), ο ιδιοκτήτης αγοράζει ρεύμα με τη συμβατική τιμή της λιανικής (που περιλαμβάνει ρήτρες δικτύου, ΥΚΩ κ.λπ.).
  4. Χρέωση και αποζημίωση: Στο τέλος του μήνα ή της διμηνίας υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στα kWh που πούλησε (έσοδα) και σε αυτά που αγόρασε (έξοδα), σε ευρώ προς ευρώ.

Δηλαδή:
Έσοδα = πλεόνασμα (kWh) × τιμή χονδρικής (€/kWh)
Έξοδα = ανάγκες κατανάλωσης (kWh) × τιμή λιανικής (€/kWh)
Καθαρό ποσό = Έσοδα – Έξοδα

Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, ο πάροχος σας επιστρέφει το υπόλοιπο. Αν είναι αρνητικό, πληρώνετε τη διαφορά. Έτσι, η επένδυσή σας σε Φ/Β αποκτάει άμεσα ρεαλιστικό χαρακτήρα, με δείκτη απόσβεσης 3–6 ετών, ανάλογα με το κόστος εγκατάστασης και τα κέρδη από τη χονδρική.

3. Νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα (Ν. 5064/2023, ΡΑΕ, ΔΕΔΔΗΕ)

3.1 Βασικοί νόμοι και αποφάσεις

  • Ν. 5064/2023: Ο νόμος που όρισε τη μετάβαση στο Net Billing και καθόρισε τις νέες διαδικασίες αυτοπαραγωγής έως 10 kW για οικιακή χρήση και έως 500 kW για επαγγελματικούς χώρους.
  • Αποφάσεις ΡΑΕ: Καθορίζουν τον τρόπο υπολογισμού της χονδρικής τιμής (ΟΤΣ) και τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές για ΜοΝ και Διφασικούς μετρητές.
  • Κανονισμοί ΔΕΔΔΗΕ: Ρυθμίζουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά (επίπεδα τάσης, προστασίες, σύνδεση στο δίκτυο).

3.2 Κατηγορίες αυτοπαραγωγών

  1. Μικροί αυτοπαραγωγοί (έως 10 kW):
    • Οικίες και μικρά καταστήματα.
    • Δεν απαιτείται άδεια ΡΑΕ.
    • Μέγιστος ετήσιος συμψηφισμός μέχρι 20 kWh/μήνα για στεγασμένους οικιακούς καταναλωτές.
  2. Μεσαίοι αυτοπαραγωγοί (έως 500 kW):
    • Μικρές επιχειρήσεις, αγροτικοί συνεταιρισμοί, βιοτεχνίες.
    • Απαιτείται μελέτη και πιστοποίηση σύνδεσης από ΔΕΔΔΗΕ.
    • Μπορεί να ενταχθούν σε προγράμματα ΕΣΠΑ / Αναπτυξιακού Νόμου.
  3. Μεγάλοι αυτοπαραγωγοί (άνω των 500 kW):
    • Υποχρεωτική συμμετοχή στη χονδρεμπορική (διαπραγματεύσεις τιμής).
    • Αυστηρότερες απαιτήσεις αδειοδότησης (ΡΑΕ, Ρυθμιστικά Πρότυπα).

4. Πώς υπολογίζονται οι επιστροφές ενέργειας – παραδείγματα

Ας δούμε ένα υποθετικό παράδειγμα οικογενειακής εγκατάστασης 5 kW:

  • Μηνιαία παραγωγή: 600 kWh
  • Μέση τιμή χονδρικής (ΟΤΣ): 0,065 € / kWh (Φεβρουάριος 2024)
  • Μηνιαία κατανάλωση: 900 kWh
  • Μέση τιμή λιανικής: 0,25 € / kWh
  1. Έσοδα από πλεόνασμα:
    Παράγονται 600 kWh. Αν καλυφθούν 400 kWh από την άμεση χρήση, απομένουν 200 kWh. Τα 200 kWh πωλούνται στη χονδρική:
    200 kWh × 0,065 € = 13,00 €.
  2. Έξοδα από αγορά:
    Αγοράζονται 500 kWh που λείπουν από κατανάλωση:
    500 kWh × 0,25 € = 125,00 €.
  3. Καθαρή χρέωση/πίστωση:
    Έσοδα: 13,00 €
    Έξοδα: 125,00 €
    Καθαρή οφειλή = 125,00 € – 13,00 € = 112,00 €.

Χωρίς Φ/Β, το νοικοκυριό θα πλήρωνε 900 kWh × 0,25 € = 225,00 €. Επομένως, η εξοικονόμηση είναι 225,00 € – 112,00 € = 113,00 € το μήνα (~1.356 € ετησίως).

5. Βασικά βήματα για εγκατάσταση και σύνδεση Φ/Β με Net Billing

5.1 Τεχνικές προδιαγραφές και αξιολόγηση ακινήτου

  • Μελέτη σκίασης, προσανατολισμού και κλίσης στέγης:
    - Νοτιοανατολικός ή νοτιοδυτικός προσανατολισμός για μέγιστη απόδοση
    - Απουσία σκιάσεων από δέντρα ή διπλανά κτίρια
    - Κατάλληλη γωνία κλίσης (~30° για ταχύτατη παραγωγή χειμώνα-καλοκαίρι)
  • Έλεγχος δικτύου ΔΕΔΔΗΕ:
    - Διαθεσιμότητα φορτίου στην τοπική γραμμή
    - Κατηγορία σύνδεσης (μονοφασική/τριφασική)
  • Αξιολόγηση κατανάλωσης:
    - Ιστορικά δεδομένα λογαριασμών ρεύματος
    - Πρόσθετες ανάγκες (αντλία θερμότητας, ηλεκτρικό όχημα κ.ά.)

5.2 Επιλογή εξοπλισμού

  • Φωτοβολταϊκά πάνελ: Προτιμήστε μονοκρυσταλλικά PERC πάνελ υψηλής απόδοσης (≥20%).
  • Inverter (αντιστροφέας): Με δυνατότητα απομακρυσμένης παρακολούθησης (Wi-Fi/Ethernet).
  • Μετρητής δύο κατευθύνσεων: Εγκαθίσταται και ρυθμίζεται από ΔΕΔΔΗΕ.
  • Προστασίες και γείωση: DC Load Break Switch, διακόπτες υπερέντασης, σωστή γείωση πλαισίων.

5.3 Διαδικασία αδειοδότησης (Βήμα-βήμα)

  1. Αίτηση Σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ:
    - Συμπλήρωση ηλεκτρονικής αίτησης μέσω του portal «Διασύνδεση ΑΠΕ»
    - Παράδοση τεχνικών στοιχείων (ισχύς, τύπος πάνελ, inverter κ.ά.)
    - Λήψη προσφοράς όρων σύνδεσης.
  2. Μελέτη Ηλεκτρομηχανολογικού Σχεδίου:
    - Αδειούχος μελετητής συντάσσει σχέδιο με θέση πλαισίων, inverter, πίνακα προστασιών.
  3. Κατασκευή – Τοποθέτηση:
    - Τοποθέτηση βάσεων σκελετού και πάνελ
    - Σύνδεση πάνελ σε σειρές/παρτίδες
    - Εγκατάσταση inverter και πίνακα ασφαλείας
    - Τοποθέτηση μετρητή διπλής κατεύθυνσης από ΔΕΔΔΗΕ.
  4. Έλεγχοι και Έναρξη Λειτουργίας:
    - Έλεγχος γείωσης, ασφαλειών, διατάξεων προστασίας
    - Πρωτόκολλο Δοκιμής από πιστοποιημένο ηλεκτρολόγο
    - Υποβολή εγγράφων (πιστοποιητικά, δοκιμές) στον ΔΕΔΔΗΕ
    - Τεχνικός έλεγχος από ΔΕΔΔΗΕ και ενεργοποίηση μετρητή.
  5. Έναρξη Net Billing:
    - Από την ενεργοποίηση του διπλού μετρητή ξεκινά η διαδικασία Net Billing.
    - Ο παραγωγός λαμβάνει μηνιαίες/δμηνιαίες ενημερώσεις για τα έσοδα και τις δαπάνες του.

6. Οφέλη και πλεονεκτήματα του Net Billing

6.1 Οικονομική ευελιξία και διαφάνεια

  • Αληθινό κόστος παραγωγής: Βασίζεται στην πραγματική χονδρική τιμή (ΟΤΣ).
  • Σταθερή απόδοση επένδυσης: Οι τιμές χονδρικής (~0,05–0,07 € / kWh) διατηρούνται ανταγωνιστικές τα τελευταία χρόνια.
  • Δίκαιη αμοιβή: Κάθε kWh που ανεβάζετε στο δίκτυο αποτιμάται σε ρεαλιστική αξία.

6.2 Μείωση λογαριασμών και ενεργειακή αυτονομία

  • Μείωση εξάρτησης από διακυμάνσεις τιμών λιανικής (ρήτρες κόστους δικτύου, ΥΚΩ κ.ά.).
  • Απόσβεση επένδυσης σε 3–6 χρόνια για οικιακά συστήματα (3–5 kW).
  • Προστασία από αιφνίδιες αυξήσεις τιμολογίων πετρελαίου ή φυσικού αερίου.

6.3 Περιβαλλοντικά οφέλη και εταιρική εικόνα

  • Κάθε 1 kWh από Φ/Β αντικαθιστά ~0,6 kg CO₂ (ανάλογα με το μείγμα παραγωγής).
  • Βελτίωση ESG δεικτών για επιχειρήσεις που επενδύουν σε ΑΠΕ.
  • Συμμετοχή σε πράσινα προγράμματα ΕΣΠΑ / Αναπτυξιακού Νόμου.

7. Προϋποθέσεις, γραφειοκρατία και χρονοδιαγράμματα

7.1 Νομικές και τεχνικές απαιτήσεις

  • Φ/Β έως 10 kW (οικιακός χώρος):
    • Δήλωση έναρξης έργου σε αρμόδια ΔΟΥ.
    • Διαδικασία σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ χωρίς άδεια ΡΑΕ.
  • Φ/Β έως 500 kW (επαγγελματικός χώρος):
    • Αίτηση σύνδεσης, περιβαλλοντικοί όροι (όπου απαιτείται).
    • Ενδεχόμενη ένταξη σε επιδοτούμενα προγράμματα (ΕΣΠΑ, αγροτικό πρόγραμμα).
  • Συντήρηση συστήματος:
    • Ετήσιος έλεγχος από αδειούχο ηλεκτρολόγο.
    • Παρακολούθηση λειτουργίας inverter και παραγωγής.

7.2 Χρονοδιάγραμμα (εκτιμώμενο)

  • Μελέτη & Προσφορά: 1–2 εβδομάδες
  • Αίτηση σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ: 1–2 μήνες
  • Έγκριση όρων σύνδεσης: 1–2 μήνες
  • Κατασκευή / εγκατάσταση: 2–4 εβδομάδες
  • Έλεγχοι ΔΕΔΔΗΕ & ενεργοποίηση: 2–3 εβδομάδες
  • Έναρξη Net Billing: Άμεσα μετά την ενεργοποίηση μετρητή

Συνολικά, η διαδικασία διαρκεί περίπου 3–5 μήνες από την υπογραφή συμβολαίου μέχρι την πλήρη λειτουργία.

8. Συμβουλές για μέγιστη απόδοση Φ/Β

  • Επιλογή ποιοτικών πάνελ: Κρυσταλλικού πυριτίου PERC με εγγύηση ≥25 έτη.
  • Βέλτιστος προσανατολισμός & κλίση: Νοτιοανατολικός/νοτιοδυτικός προσανατολισμός, κλίση 25°–35°.
  • Τακτικός καθαρισμός: Καθαρισμός 2 φορές ετησίως (άνοιξη, φθινόπωρο) για αποφυγή σκόνης & γύρης.
  • Παρακολούθηση inverter: Χρήση εφαρμογής του κατασκευαστή για άμεση ειδοποίηση σε βλάβες.
  • Ενημέρωση για επιδοτήσεις: Τακτική παρακολούθηση προγραμμάτων ΕΣΠΑ και τοπικών κινήτρων.

9. Πώς η Arsia Energy υποστηρίζει την εγκατάσταση και την παρακολούθηση

  1. Δωρεάν προκαταρκτική μελέτη: Προσομοιώσεις παραγωγής με μετεωρολογικά δεδομένα και ανάλυση κόστους/οφέλους.
  2. Διαχείριση αδειοδοτήσεων & σύνδεσης: Εξασφαλίζουμε γρήγορη έγκριση από ΔΕΔΔΗΕ, καταρτίζουμε τεχνικές μελέτες.
  3. Εγκατάσταση υψηλών προδιαγραφών: Χρήση πιστοποιημένων πάνελ, inverter κορυφαίων κατασκευαστών, σωστές προστασίες.
  4. Τεχνικός έλεγχος & ενεργοποίηση: Συνεργασία με ΔΕΔΔΗΕ για τοποθέτηση διπλού μετρητή και έναρξη Net Billing.
  5. Παρακολούθηση λειτουργίας & συντήρηση: Online dashboard παραγωγής/κατανάλωσης, ετήσιες επιθεωρήσεις, άμεση τεχνική υποστήριξη.
  6. Προτάσεις βελτιώσεων: Ενημέρωση για προσθήκη μπαταριών, νέα Net Billing 2.0 προγράμματα.

10. Συμπέρασμα

Το Net Billing στην Ελλάδα προσφέρει σήμερα τον πιο αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο για οικιακούς και επαγγελματικούς χρήστες να αξιοποιήσουν τα φωτοβολταϊκά τους:

  • Διαφάνεια κόστους/οφέλους: Βλέπετε άμεσα τη διαφορά εσόδων και εξόδων.
  • Οικονομική απόσβεση: Μόλις 3–6 έτη για μικρά συστήματα (3–5 kW).
  • Περιβαλλοντικό όφελος: Κάθε 1 kWh από Φ/Β αντικαθιστά ~0,6 kg CO₂.
  • Ενεργειακή ανεξαρτησία: Μείωση εξάρτησης από διακυμάνσεις λιανικής τιμής.

Στην Arsia Energy είμαστε δίπλα σας από την πρώτη μέρα. Αν σκέφτεστε να εγκαταστήσετε Φ/Β σύστημα με Net Billing, μην αφήσετε τίποτα στην τύχη. Ζητήστε σήμερα δωρεάν μελέτη και ξεκινήστε την ενεργειακή σας αυτονομία.

Επικοινωνία με την Arsia Energy

Επιστροφή στο ιστολόγιο